پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - پژوهشکده فلسفه و کلام/درآمدی بر انسان‌گرایی در غرب

از سوی پژوهشکده فلسفه و کلام به بازار نشر عرضه‌شده است:

درآمدی بر انسان‌گرایی در غرب

این اثر به همت جناب آقای محمدهادی طلعتی درژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی در 224 ص رقعی نگارش یافته و در سال 1395 به چاپ رسیده است. اثر حاضر با عنوان در آمدی بر انسان‌گرایی در غرب به بررسی یکی از نگرش‌های پر نفوذ و پر‌دامنه در تاریخ فرهنگ و تمدن مغرب زمین به‌ویژه از دوره رنسانس به این سو پرداخته است. در یک نگاه کلی اومانیسم یا انسان‌گرایی در فارسی، نگرشی است که تلاش می‌کند هر چه بیشتر انسان را در مرکز تاملات خود قرار دهد و اصالت را قبل از هر چیز، به رشد و شکوفایی توانایی‌های انسان بدهد. البته باید دانست که این نگرش یک جریان یکنواخت و همگون درطول تاریخ فرهنگ و تمدن و فلسفه های غربی نبوده و فراز و فرودهای بیشماری را مخصوصا از دوره رنسانس به این سو از سر گذرانیده است. پژوهش حاضر به روشی توصیفی – تحلیلی کوشیده است که نخستین ریشه ها و رگه های انسان‌گرایی را از دوره باستان واکاوی نموده و سپس در یک سیر تاریخی شمایی از یک نوع انسان‌گرایی دینی ذیل عنوان اومانیسم مسیحی شناسایی نموده و نهایتا به بخش عمده این اثر یعنی بررسی اومانیسم از دوره رنسانس تا دوره معاصر بپردازد و در خلال مباحث مهم ترین مولفه های اومانیستی هر دوره را باز تاباند. بدین ترتیب نوشتار پیش رو ، در هفت فصل سامان یافته که به منظور شناختی کلی از این اثر در زیر به معرفی اجمالی این فصول می‌پردازیم:
فصل اول: کلیات‌: در این فصل به معنای اومانیسم و گونه های مختلف آن پرداخته شده است .
فصل دوم: اومانیسم در فلسفه های دوران باستان: تمرکز اصلی در این فصل بر شناسایی ریشه های تاریخی اندیشه های اومانیستی در خلال تفکرات اسطوره ای ، شک شکاکان و سوفیست ها بویژه پروتاگوراس و در نهایت دوران طلایی یونان و روم باستان مانند اندیشه های فلسفی سقراط، افلاطون ، ارسطو و اپیکور بوده است. هرچند بجز پروتاگوراس ، اندیشه های اومانیستی این دوره کم رنگ است اما سعی شده تا ویژگی هایی همچون توجه به طبیعت و ارائه تبیین های علمی متناسب با دیدگاه های علمی آن روزگار با تاکید بر عنصر مشاهده و تجربه و توجه به انسان در مقام فاعل شناسا و ارائه نظریات مختلف و پرهیز از تعصب بازنمایانده شود.
فصل سوم: اومانیسم دینی (مسیحی) در اندیشه فیلسوفان قرون وسطا: در این فصل تلاش شده تا امکان دستیابی به نوعی اومانیسم دینی از لابلای اندیشه‌های فلسفی دو فیلسوف بزرگ این دوران یعنی اگوستین و توماس آکوئیناس در تقابل با اندیشه‌های ضد فلسفی قرون اولیه مسیحیت را میسر گرداند . در این فصل عمده توجه به نظریات این دو فیلسوف بر آشتی دادن آموزه های فلسفی افلاطون و ارسطو با تعالیم مسیح و ایمان مسیحی همراه با بازنمایی نوعی اومانیسم دینی در حد امکان بوده است .
فصل چهارم: اومانیسم دوره رنسانس: بررسی دو جنبش مهم کلاسیسیستی و اومانیستی در این دوران مد نظر این فصل است . از این میان ، جنبش اومانیسم که مهم ترین ویژگی این دوران را رقم می زند مولفه های نوینی را هم در ابعاد فلسفی و هم در بعد اصلاح دین پدید می آورد که اثرات آن تا قرن های بعد و بعضا تا به امروز در تاریخ و تمدن غرب ماندگار می شود . مهم ترین مولفه های اومانیستی که در این فصل بررسی شده اند از قرار زیر است : تقدس زدایی از دین ، توجه به تحول باطنی و درونی انسانها به جای تاکید برشعائر ظاهری ، تلفیق آموزه های اومانیستی با آموزه های الهیات مسیحی ، کاستن از نقش مرجعیت کلیسا ، شاده سازی متن کتاب مقدس.
فصل پنجم: اومانیسم دوره مدرن: در این فصل اندیشه های فلسفی نخستین فیلسوفان عقل‌گرا و تجربه‌گرا به‌ویژه بیکن‌، دکارت‌، لاک و هیوم مطمح نظر بوده‌اند. استنتاج اندیشه های اومانیستی از اندیشه های دکارت در این فصل با استناد به نظربرخی اندیشمندان معاصر صورت گرفته که معتقدند دکارت با اثبات من اندیشنده و استنتاج انواع مختلف هستی ها ( از خدا تا انسان‌ها و جهان ) از من اندیشنده به نوعی پایه ریز اندیشه های فلسفی اومانیستی بوده است . اما استنباط اندیشه های اومانیستی از خلال اندیشه های فیلسوفان تجربه گرا بویژه با رویکرد تجربی و حذف عناصر ماوراء طبیعی از مقوله شناخت – که با مذاق اومانیسم سکولار دوره معاصر سازگار است – در این فصل سهل تر صورت گرفته است.

فصل ششم: اومانیسم در عصر روشنگری: در این فصل تمرکز اصلی بر اندیشه های اومانیستی کانت است که در سه ساحت معرفت شناسی، اخلاق و دین واکاوی شده است.
فصل هفتم: اومانیسم دوره معاصر: در این فصل مهم ترین فلسفه های معاصر که ابعاد اومانیستی در آن شاخص بوده اند از جمله فلسفه های پراگماتیسم و اگزیستانسیالیسم و مارکسیسم مورد بررسی قرار گرفته اند . البته فلسفه مارکسیسم در ذیل اومانیسم الحادی همراه با اندیشه های فوئرباخ و اگوست کنت در زیر فصل سوم گنجانده شده است . پایان بخش این فصل در زیر فصل چهارم به عمده جریان اومانیسم در دوره های معاصر یعنی اومانیسم سکولار اختصاص یافته که مهم ترین بیانیه های اومانیست‌ها در سال‌های 1933 ، 1973 و 2002 که بیشتر منتج از فلسفه‌های پیشین است، فراروی خواننده قرار داده شده است.

منبع:

تاریخ خبر: 1396/1/21 دوشنبه

تعداد بازدید کل: 1417 تعداد بازدید امروز: 1


امتیاز دهی

بيشتر

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط

پربازدید‌ترین مطالب

معناشناسی شناختی و معرفی اجمالی نظریه NSM

مطالب مرتبط

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم می باشد.